อ่อมหอยขม/อ่อมหอยจูบ ดูดแซ่บ ส่วนประกอบ และวิธีทำอ่อมหอยขม

Last Updated on 24 พฤศจิกายน 2022 by siamroommate

อ่อมหอยขม หรือ อ่อมหอยจูบ เป็นอาหารตำรับอาหารของภาคอีสานที่อาจทำได้ทั้งเมนูแบบแห้งน้ำน้อย หรือ เมนูแบบมีน้ำอ่อมมาก โดยใช้หอยขมเป็นวัตถุดิบหลักร่วมกับผักพื้นบ้านนานาชนิด อ่อมที่ได้ให้กลิ่นหอมของผัก เครื่องแกง คู่กับรสหอยขมที่เนื้อเหนียว มีรสกลมกล่อม อร่อยนักเมื่อรับประทานกับข้าวเหนียว

หอยขม หรือ เรียกหอยจูบในภาคอีสาน โดยคำว่า หอยจูบ แยกคำเป็นคำว่า “หอย” หมายถึง ชนิดหอยหรือตัวหอย ส่วนคำว่า “จูบ” หมายถึง การรับประทานเมื่อประกอบอาหารในเมนูต่างๆที่ใช้ทั้งตัวหอยทำ มักใช้วิธีรับประทานด้วยการดูด หรือ จูบ นั่นเอง

หอยขม เป็นหอยที่สามารถหารับประทานได้ในทุกฤดูกาล แต่ทั่วไปมักหารับประทานในช่วงหน้าหนาวจนถึงหน้าฤดูแล้ง ซึ่งตัวหอยเองสามารถที่จะวางไข่ได้ในทุกฤดู เหตุนี้เอง หากเลือกหอยขมที่มีไข่อ่อนด้วยก็จะทำให้ตัวหอยที่ใช้ทำอาหารมีรสอร่อยมากขึ้น

อ่อมหอยขมแต่ก่อนมักพบทำรับประทานเฉพาะในครัวเรือน แต่ปัจจุบันสามารถพบเป็นเมนูตามร้านอาหารได้เช่นกัน นอกจากนั้น ยังพบทำขายตามร้านอาหารขนาดเล็กหรือร้านขายของชำตามหมู่บ้านในชนบท ราคาขายถุงละ 25-30 บาท ใช้รับประทานได้หนึ่งมื้อต่อคน

หอยขมที่ได้มามักหาได้ด้วยหลายวิธี อาทิ การงมจับตามบ่อหรือสระน้ำ ซึ่งหาได้ในทุกฤดู หรือ ขุดถากด้วยเสียมตามแปลงนาหรือบ่อน้ำสระน้ำที่น้ำลดจนแห้ง ซึ่งทำได้เฉพาะหน้าแล้ง

หอยขมสามารถหาซื้อได้ตามหมู่บ้านในชนบท ตามตลาดนัดชุมชน และยังพบขายตามตลาดสดขนาดใหญ่ทั้งในอำเภอ และตัวจังหวัด นอกจากนั้น ยังพบจำหน่ายในตลาดระดับประเทศ อาทิ ตลาดไท และตลาดสี่มุมเมือง ราคาจำหน่ายหอยขมทั้งตัวประมาณกิโลกรัมละ 40-50 บาท ส่วนหอยขมแกะตัวหอยหรือเนื้อหอย กิโลกรัมละประมาณ 80-120 บาท

การเตรียมหอยขม
หอยขมที่ใช้ประกอบอาหารไม่นิยมใช้หอยขนาดเล็ก แต่จะนิยมหอยขนาดกลางขึ้นไปจนถึงขนาดใหญ่ หรือขนาดตัวหอยประมาณหัวแม่มือขึ้นไป

หอยขมที่นำมาประกอบอาหาร ทั้งเมนูตามภาคอีสาน กลาง เหนือ และใต้ ส่วนใหญ่จะใช้ตัวหอยทั้งตัวโดยไม่แยกเนื้อหอยออก ดังนั้น การเตรียมตัวหอยก่อนประกอบอาหารจึงต้องจำเป็น เพราะต้องให้ง่ายต่อการรับประทานเนื้อหอยด้านใน

การเตรียมหอยขมก่อนทำอาหาร เริ่มด้วยนำหอยขมที่หาได้มาแช่น้ำนาน 1 คืน หรือ ไม่ควรเกิน 3 วัน เพื่อให้หอยขมถ่ายมูลออกให้หมด แต่ไม่ควรนานกว่าที่กล่าว เพราะหากจับมานานหลายวันจะทำให้หอยขมผอม ไม่น่ารับประทาน

เมื่อแช่น้ำตามกำหนดแล้ว ให้นำหอยขมมาล้างน้ำด้วยการจับหอยขมขยำด้วยมือเพื่อล้างสิ่งเจือปนที่เกาะเปลือกหอยออกให้หมด โดยใช้การล้างนาน 3-5 นาที

จากนั้น นำหอยขมที่ล้างจนสะอาดเต็มที่แล้วมาตัดก้นหอยออก ซึ่งอาจใช้การตัดก้นหอยด้วยกรรไกร หรือใช้มีดสับ แล้วนำตัวหอยลงล้างในน้ำสะอาดอีกรอบ

ทั้งนี้ ในบางท้องที่อาจใช้วิธีงัดหรือกะเทาะเนื้อหอยขมแยกออกจากเปลือก ก่อนใช้ทำอ่อมหอยขม ซึ่งเป็นที่นิยมเช่นกัน

วัตถุดิบ และส่วนประกอบ
1. หอยขม 2-3 ขีด
2. ตะไคร้ 3 หัว
3. ใบมะกรูด 5-10 ใบ (ไม่ใช้ก็ได้)
4. พริกขี้หนู 5-10 ผล
5. ผักชีลาว 1 กำมือ (ใส่หรือไม่ใส่ก็ได้)
6. หอมแบ่ง 5-6 ต้น
7. ผักพื้นบ้าน 4 กำ อาทิ ดอกหรือยอดฟักทอง ดอกหรือยอดแคบ้าน และใบอ่อนชะพลู (ตามตำรับอีสานมักใส่ เพราะช่วยให้มีกลิ่นหอม และอร่อยมากนัก) เป็นต้น

เครื่องปรุงรส
1. ผงชูรส 1-2 ช้อนชา (ช้อนเล็กตักน้ำตาล)
2. เกลือป่น ครึ่งช้อนชา (ช้อนเล็กตักน้ำตาล)
3. น้ำปลา 2 ช้อนโต๊ะ (ช้อนรับประทานอาหาร)
4. น้ำปลาร้า 1 ช้อนโต๊ะ (ช้อนรับประทานอาหาร)
5. ข้าวเหนียวนึ่งเผาจนไหม้ 1 แผ่นกำมือ หรือ แป้งข้าวเหนียว 2 ช้อน

วิธีทำอ่อมหอยขม
1. เตรียมผักทุกชนิดด้วยการล้างน้ำ และหั่นเป็นชิ้นพอคำเตรียมไว้
2. เตรียมแผ่นข้าวเหนียวนึ่ง ด้วยการย่างไฟให้ไหม้ดำ ก่อนนำมาเคาะส่วนไหม้ดำให้ออก จากนั้น นำมาตำในครกให้แหลกตั้งไว้รอ
3. ตั้งหม้อในไฟอ่อนๆ โดยน้ำเติมน้ำเล็กน้อย ก่อนนำหัวตระไคร้ที่ผ่านการทุบใส่ลงหม้อนาน 1 นาที
4. ตำโครกพริกร่วมกับเหลือให้แหลกพอประมาณ ก่อนนำใส่ลงหม้อ พร้อมคนให้ทั่วนาน 1 นาที
5. จากนั้น เพิ่มไฟให้แรง ก่อนนำหอยขมที่เตรียมไว้เทลงหม้อ พร้อมคนให้ทั่วนาน 2 นาที จากนั้น เติมน้ำ 2แก้ว หรือ ครึ่งขัน ก่อนปิดฝาหม้อทิ้งไว้นาน 2 นาที
6. เปิดฝาหม้อ แล้วตักน้ำแกงใส่ในครกที่เตรียมแผ่นข้าวเหนียวย่างไว้ ก่อนตำบดให้แหลก (แต่หากใช้แป้งข้าวเหนียว ขั้นตอนนี้ก็ไม่จำเป็น)
7. เปิดฝาหม้อ แล้วคนคลุกให้ทั่ว จากนั้น นำผักต่างๆที่เตรียมไว้เทลงหม้อ แล้วคนคลุกให้เข้ากันจนผักยุบหรือสุกนาน 1-2 นาที
8. ตักก้อนข้าวเหนียวนึ่งที่ตำบดแล้วลงใส่ในหม้อ หรือ เทแป้งข้าวเหนียวลงใส่ในหม้อ ก่อนคนคลุกจนทั่วให้เข้ากัน ทั้งนี้ การใส่ข้าวเหนียวนึ่งหรือแป้งข้าวเหนียวอาจไม่นิยมในบางพื้นที่ จึงไม่จำเป็นต้องใส่ และหากต้องการให้มีน้ำมากจึงพึงเติมน้ำตามที่ต้องการ และเติมเครื่องปรุงให้เหมาะกับน้ำที่เติมก็ได้เช่นกัน
9. เติมเครื่องปรุงทุกชนิด ก่อนคนคลุกให้ทั่ว จากนั้น ปิดฝาหม้อนาน 1-2 นาที
10. จากนั้น คนคลุกอีกครั้ง ก่อนยกลงตั้งทิ้งไว้ให้อุ่น ก่อนตักใส่จานพร้อมรับประทาน

ทั้งนี้ การรับประทานอ่อมหอยขม หากไม่ใช้วิธีแยกหอยขมออกจากเปลือกหอย มักเตรียมไม้จิ้มหอยขมร่วมด้วย (ไม้ขนาดเล็ก เช่น ไม้จิ้มฟัน) เพื่อใช้จิ้มหรืองัดตัวหอยขมออกจากเปลือกหอยในกรณีที่ไม่สามารถดูดตัวหอยขมออกจากเปลือกหอยได้

ขอบคุณภาพจาก
– likegiftshop.com/
– kanyafarm.com/
– steemit.com/